XXXX Łemkowska Watra rozpoczęła się w Zdyni koło Gorlic
Zapalono ogień pamięci !
DZIEŃ PIERWSZY
WATRA znaczy OGIEŃ a dokładniej ognisko, przy którym zasiadały kiedyś pokolenia Łemków, śpiewając i rozmawiając w swoim ojczystym języku, snując marzenia o swojej przyszłości w poczuciu wspólnoty szukając ukojenia po przykrych losach historii. „Jedność daje siłę” pod takim hasłem będziemy mogli się spotkać w dniach 22.07 - 24.07.2022r. w Zdyni (łem.Żdynia - Ждиня), gmina Uście Gorlice, pow. Gorlice na Jubileuszowej 40 „Łemkowskiej Watrze”.
O godz. 13.00 w pierwszym dniu (piątek) zapalono Watrę – ogień pamięci, który będzie płonął aż do niedzieli tj. do 24 lipca, symbolizuje żywą kulturę Łemków. Uroczyste rozpalenie XXXX Łemkowskiej Watry dokonał Michał Markowicz, starosta imprezy, mieszkaniec Zdyni
Po uroczystym rozpaleniu watry, rozpoczęły się koncerty zespołów: KYCZERA – zespół pieśni i tańca z Legnicy, RUCZAJ – zespół dziecięco – młodzieżowy z Gorlic, Labirsky Betare – męskie trio – Medzilaborce (Słowacja), Alina Zaricka – solistka, Zimna Woda (Ukraina), Marta Iwaszczyszyn - solistka, Zimna Woda (Ukraina), ROSA – chor młodzieżowy z Uścia Gorlickiego
O godz. 15.00 rozpoczął się konkurs śpiewu i recytacji a po godzinie koncert ,,Goście z bliska i daleka”
Wystąpiły dwa zespoły ze Svidnika (Słowacja): Bratia Gerekovci – męskie trio i zespół folkowy – LH Fogas, Beskid bez kitu – spektakl teatralny, Mariusz Monczak i Robert Adamczak – duet instrumentalny z Toronto (Kanada) oraz Taras Szewczenko – zespół piesni i tańca z Durdevo (Serbia)
O godz. 19.30 odbył się piękny koncert – Watra solidarna z Ukrainą – wystąpiła Julia Doszna z Łosia, Natalija Krynyczanka ze Lwowa i Ruty Uwite – grupa śpiewu autentycznego z Łosia.
Na zakończenie pierwszego dnia o godz. 20.30 rozpoczął się kolejny koncert nocny , wystąpił Harazd – zespół folkowo – rockowy z Gdańska i Vorony – zespół folkowy z Wrocławia
Podczas Watry odbywały się wydarzenia towarzyszące takie jak:
PRZESTRZEŃ SŁOWA
- „Łemkowskie Etymologie” dr Wiktoria Hojsak – spotkanie autorskie; moderacja Grzegorz Suchanicz;
- „O łemkowskich cmentarzach i społecznej działalności Stowarzyszenia Magurycz na nich od 1996 r.” Szymon Modrzejewski – spotkanie tematyczne; moderacja Światosław Gal;
- „Historia głupich idei albo duch narodu w świątyni nauki” Maciej Górny – spotkanie autorskie; moderacja Anna Marchewka;
WATROCZKA
- Konkurs plastyczny – Moja ridna zemla
- Łemkowskie origami
- Porysujmy po kratkach
W sobotę 23 lipca o godz. 10.30 w Miejscu Pamięci, nastąpiło oficjalne otwarcie Watry.
Uczestniczyli przedstawiciele władz centralnych, wojewódzkich, powiatowych i licznie zgromadzone duchowieństwo na czele z biskupem prawosławnej diecezji przemysko - gorlickiej JE Paisjuszem oraz Arkadiusz Trochanowski biskup eparchii olsztyńsko-gdańskiej i bp Włodzimierz Juszczak z eparchii wrocławsko-koszalińskiej z kościoła greckokatolickiego. Gościem Watry był również Władysław Kosiniak-Kamysz – prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego, Konsul Generalny Ukrainy w Krakowie Wiaczesław Wojnarowskyj. Po modlitwie złożono wieńce i kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym ofiary akcji "Wisła", w Miejscu Pamięci - przeprowadzonego przez władze komunistyczne w 1947 r. przymusowego wysiedlenia Łemków z południa Polski. Uderzeniem w dzwon pokoju było przypomnieniem o tej akcji. Wystąpił chór cerkiewny z Krynicy – BŁAHOWIST.
Na scenie amfiteatru chór odśpiewał hymn watry - Гори наші Карпати, następnie nastąpiły oficjalne przemówienia a po nich wręczenie odznaczeń ,,Wirnyj predkam”.
Po części oficjalnej zaprezentowały się zespoły artystyczne: ZORIANYCIA - duet bandurzystek ze Lwowa a po nich ZORIA – zespół wokalny z Uścia Gorlickiego
O godz. 13.00 rozpoczął się koncert główny w którym wystąpiło wiele wspaniałych zespołów m.in.:
• Kyczera – zespół pieśni i tańca; Legnica (Polska)
• Herdan – trio wokalne; Iwano-Frankiwsk (Ukraina)
• Svidnícki heligonkári – męski zespół folklorystyczny; Svidník (Słowacja)
• Bawnycia – dziecięcy zespół taneczny, Zymna Woda (Ukraina)
• Lemkowyna – zespół pieśni i tańca; Lwów (Ukraina)
• KUD „Kalyna” – zespół folklorystyczny; Inđija (Serbia)
• Studenka — zespół pieśni i tańca; Kałusz (Ukraina)
• Lemkiwskyj Perstenyk – zespół pieśni i tańca; Gładyszów (Polska)
• Dywocwit – trio wokalne; Zymna Woda (Ukraina)
• Taras Szewczenko – zespół pieśni i tańca; Đurđevo (Serbia)
• Marianna Železná i ĽH Fogaš – solistka i zespół folkowy; Chmeľová, Svidník (Słowacja)
O godz. 17.30 odbył się konkurs na najlepszą łemkowską parę
• Serencza – zespół folkowy, Gorlice (Polska)
19.45 Wieczór upamiętniający wydarzenia akcji „Wisła”
20.00 Koncert nocny
• Nadija – zespół folkowo-rockowy; Leszno Górne (Polska)
• Go_A – zespół folkowo-elektroniczny; Kijów (Ukraina)
• Alegro – zespół folkowy; Svidník (Słowacja)
Podczas drugiego dnia Watry odbywały się wydarzenia towarzyszące takie jak: Przestrzeń obrazu, prezentowane wystawy i studio dźwiękowe.
Ostatni trzeci dzień Watry rozpoczął się przy pięknej pogodzie, o godzinie 10.00 w kaplicy obok Watry, została odprawiona Msza św. koncelebrowana przez czterech biskupów, przewodniczył Arcybiskup metropolita przemysko-warszawski Eugeniusz Popowicz, bp Arkadiusz Trochanowski i księża kościoła greckokatolickiego. Następnie odbył się koncert zespołów dziecięcych i młodzieżowych . Wystąpił: Błahowist – Chór Parafialny Cerkwi Greckokatolickiej z Krynicy Zdroju, Kyczerka z Legnicy, grupa dziecięca z Iwano-Frankiwska (Ukraina), Lemkiwskyj Perstenyk z Gładyszowa, Barwinok z Krakowa i Polunyczka ze Lwowa.
O godz. 14.00 nastąpiło rozstrzygniecie konkursu ,,Łemkowszczyzna okiem dziecka”.
Po godzinie ciąg dalszy koncertu ,,Do następnego Święta Łemkowskiej Kultury” wystąpiły takie zespoły jak: • Semeracka Róża — zespół reprezentacyjny Zjednoczenia Łemków (Polska)
• Mária Chomová, Oksana Haramová, Evelyn Hvať, František Palša – soliści (Słowacja)
• Błahowist – chór cerkiewny; Krynica-Zdrój (Polska)
• KUD „Kalyna” – zespół folklorystyczny; Inđija (Serbia)
• Osławiany – zespół pieśni i tańca; Mokre (Polska)
Po tym koncercie nadszedł czas zgaszenia palącej się od początku festiwalu symbolicznej watry i rozjechać się każdy w swoją stronę. Za rok większość przyjedzie znowu. Nie zapominajmy też o tym co dla Watry najważniejsze – być ze sobą, poznawać się oraz świętować z ludźmi z całego świata przy akompaniamencie różnorodnej muzyki. Tego roku było Nas już dużo więcej niż w latach poprzednich ze względu na pandemię. Ceremonii zagaszenia 40 Watry dokonał starosta Watry Michał Markowicz i Wiewiórka Adam – zastępca przewodniczącego Prezydium Zarządu Głównego ZŁ
***
... nieco historii
I i II Watra w Czarnem koło Uścia była warsztatami Zespołu Pieśni i Tańca „Łemkowyna” z siedzibą w Bielance i była zorganizowana w lipcu 1983 - 1984 r. Dla organizowania następnych aż do roku 1991 każdorazowo i corocznie powoływano odrębny Komitet Organizacyjny. Trzecia odbyła się w Hańczowej w 1985 r. W latach 1986 – 1989 Łemkowska Watra odbywała się w Bartnem. Watra w Zdyni odbywa się od 1990 r. Od roku 1992 jej stałym i jedynym organizatorem jest Zjednoczenie Łemków w Gorlicach.
„W łemkowskiej odmianie nazwy Zdynia (Żdynia znaczy „czekaj ma mnie") jest jakiś symbol. Czekaj przy ognisku, ogrzej się miłością do współziomków, zadumaj nad losem tego narodu. Nie zapominaj, że jesteś Łemkiem, członkiem grupy etnicznej, narodu, który nie ma swojego państwa, ale ma swój język, kulturę, historię. Temu właśnie służy święto Kultury Łemkowskiej - Watra"
„Watry" przybierały rozmaite formy. Odbywały się konkursy wiedzy o historii, kulturze i geografii Łemkowszczyzny. Młodzi ludzie dzięki konkursom stykali się z tradycją swych ojców. Dzięki temu, że program „Watr Łemkowskich" jest różnorodny zaspokaja potrzeby różnorodnych grup jej uczestników. Stwarza możliwość rozmowy w ojczystym języku. Młodzi uświadamiają sobie i doceniają swą odrębność. Watra jest świętem, które proponuje oryginalną, autentyczną formułę. Zbudowana jest wokół jądra tradycyjnej kultury łemkowskiej.
Podczas rytuałów związanych z obchodami święta udział biorą zespoły pieśni i tańca, chóry i orkiestry oraz grupy rockowe i folkowe. Rola i znaczenie „Watry" wykracza poza kultywowanie tradycyjnego dziedzictwa. Imprezie towarzyszy m.in. spartakiada łemkowska, kiermasz wydawnictw, prezentacja ginących rzemiosł i zawodów, wystawy oraz małe formy teatralne.