Cmentarz wojenny nr 22 w Jaśle - Ulaszowicach

Cmentarz wojenny nr 22 w Jasle – Ulaszowicach jest cmentarzem z I wojny światowej zaprojektowany przez Johanna Jägera.
Pierwotnie cmentarz został założony na nowym cmentarzu parafialnym w Ulaszowicach. Miał kształt litery L wyciętej z prostokąta. W odciętej części znajdowały się pochówki cywilne. Pochowano tutaj zmarłych w szpitalu żołnierzy niemieckich i austrowęgierskich. Obecnie położenie grobów nie jest czytelne, teren został splantowany i częściowo zajęty przez wybudowane nowe osiedle domków oraz ulice Kruszyny i Reymonta. Zajmuje powierzchnię około 1500 m². Otoczony jest współcześnie zbudowanym ogrodzeniem kamienno metalowym.

Oryginalnie znajdowało się na nim 136 grobów pojedynczych oraz 14 zbiorowych. Pochowano w nich 675 żołnierzy poległych głównie w dniach 6 i 7 maja 1915 roku:

• 555 Rosjan z 3 Narewski Pułk Piechoty, 5 Kałużski Pułk Piechoty, 33 Jelecki Pułk Piechoty, 57 Modliński Pułk Piechoty, 97 Liwoński Pułk Piechoty, 244 Krasnostawski Pułk Piechoty, 243 Chełmski Pułk Piechoty, 287 Tarusski Pułk Piechoty
• 79 Austriaków z 17 IR 20 IR, 28 IR, 30 IR, 37 IR, 49 IR, 56 IR, 57 IR, 100 IR, 3 HIR, 7 HIR
• 41 Niemców m.in. z 46 Pułk Piechoty im. Hrabiego Kirchbacha (1 Dolnośląski), 77 Pułk Piechoty (2 Hanowerski).

Na środku obecnego cmentarza znajduje się kamienny pomnik, który zachował się w dobrym stanie oprócz znajdującej się w nim rzeźby przedstawiającej hełm z grzywą spoczywający na wieńcu. Na pomniku znajduje się tablica kamienna z inskrypcją w języku niemieckim oraz polskim, umieszczona w czasie remontu w miejscu oryginalnej.

DER NIBELUNGEN NOT SCHUF
NIBELUNGEN KRAFT,
GRTREUER HELDEN TOD
HAT WUNDERS WIEL GESCHAFFT,
DER DRACHE LIEGT ZERSPELLT,
DER UNS MIT HASS UMNETZT,
DER FRIEDE IST DER WELT ERNEUT
ZUM HERRN GESETST.

tłumaczenie:

BIEDA NIBELUNGÓW STWORZYŁA SIŁĘ NIBELUNGÓW
ŚMIERĆ WIERNYCH BOHATERÓW UCZYNIŁA CUD
SMOK, KTÓRY USIDLA NAS NIENAWIŚCIĄ LEŻY ROZBITY.
POKÓJ STAJE SIĘ NA NOWO PANEM ŚWIATA

Widoczne są także resztki cokołów, na których ustawione były krzyże nagrobne oraz schodów. W górnym rogu znajduje się grób z betonowym obramowaniem oraz z tabliczką:

STEFAN WALTER
♦ 1881 ┼ 1916
POLAK, PROFESOR GIMNAZJUM
AVE MARIA.

Przy przeciwległym rogu ustawiony jest niewielki znak z napisem:
CMENTARZ Z I WOJNY ŚWIATOWEJ a na granicy z boiskiem sportowym znajduje się pomnik z rzeźbą Matki Boskiej.

Na pomniku cmentarnym umieszczona jest granitowa tablica ufundowana przez urząd miasta w 1996 roku, informująca o charakterze tego miejsca:

CMENTARZ WOJENNY NR 22
SPOCZYWA TU
79 ŻOŁNIERZY AUSTRIACKICH Z 20, 28, 30, 37, 49, 56, 57 I 100 PUŁKÓW PIECHOTY
2 TYROLSKIEGO CESARSKIEGO PUŁKU STRZELCÓW,
5, 9, 10 I 31 PUŁKÓW STRZELCÓW, 22 PUŁKU ARTYLERII POLOWEJ
3 I 7 PUŁKÓW HONWEDÓW
41 ŻOŁNIERZY NIEMIECKICH Z 3 I 13 PUŁKÓW PIECHOTY GWARDII
1, 3 I 4 CESARSKICH REZERWOWYCH PUŁKÓW GWARDII
1, 2, 3 I 4 PUŁKÓW GRENADIERÓW GWARDII PRUSKIEJ
46, 77, 267 I 270 PRUSKICH PUŁKÓW PIECHOTY
21 BAWARSKIEGO PUŁKU ARTYLERII
555 ŻOŁNIERZY ROSYJSKICH Z 3, 5, 17, 33, 57, 97, 191, 192, 193, 243, 244, 287 PUŁKÓW PIECHOTY

Poniżej ta sama treść w języku niemieckim. W roku 2009 rozpoczęto remont cmentarza.
Ponadto na terenie miasta Jasło istniały dwa cmentarze - kwatery z okresu I wojny światowej: Nr 23 znajdowała się w obrębie katolickiego cmentarza wyznaniowego natomiast Nr 24 na cmentarzu żydowskim. Ogólnie pochowanych na nich było 1 608 żołnierzy różnej narodowości, w tym 131 zidentyfikowanych. Niestety oba zostały wchłonięte przez cywilne nekropolie i wykorzystane do ponownych pochówków. Do chwili obecnej ocalały jedynie dwa pomniki centralne kwatery Nr 23 wciśnięte pomiędzy prywatne groby.

Zdjęcia wykonałem 9 maja 2015 r.