Cmentarz wojenny nr 34 w Ołpinach jest zabytkowy cmentarz z I wojny światowej, położony na wzgórzu, na południowy-wschód od kościoła w Ołpinach. Obiekt dość duży, zajmuje powierzchnię 2700 m kw. Zaprojektowany przez Johanna Jägera. Ogrodzony jest kamiennym murem z bramą w postaci kutej furtki.
Główny element obiektu kamienny pomnik z krzyżem na licu nie został ukończony przez budowniczych cmentarza. Dopiero po 100 latach, jesienią 2014 r. po dorobieniu 32 brakujących elementów ustawiono pomnik w centralnej części cmentarza.
Na pomniku miała znajdować się tablica memoratywna z napisem w języku niemieckim:
„Waffenbrüder aus Süd und Nord/ Rangen den Feind zur Erde,/ Schritten zur ewigen Heimat fort,/ Ließen als Erbe zurück euch das Wort,/ Das heilige: Stirb und werde!”
tłumaczenie
”Towarzysze broni z południa i północy,
Powaliwszy wroga na ziemię,
Odeszli do wiecznej ojczyzny,
Pozostawiając w dziedzictwie słowo święte: Umrzyj i bądź!”
Na cmentarzu znajdują się nagrobki w formie:
– łacińskich i lotaryńskich krzyży z żelaznych listew z prostokątnymi ramkami u podstawy lub bez ramek,
– żelaznych krzyży z żelaznych listew o rozdwojonych końcach ramion,
– żelaznych krzyży z prętów.
W 36 mogiłach zbiorowych i 127 pojedynczych pochowano łącznie 577 żołnierzy, w tym 127 żołnierzy armii austro-węgierskiej, 84 niemieckiej i 366 rosyjskiej. Znane są nazwiska 111 pochowanych.
Polegli z armii austriackiej pochodzili m. in. z
– 33 Pułk Piechoty k.k. Landwehry (niem. 33. Landwehrinfanterieregiment Stryj lub 33 Landwehr Infanterie-Regimenter Stryj) z okręgiem uzupełnień – Stryj, Sambor.
– 18 Pułk Piechoty k.k. Landwehry (niem. 18. Landwehrinfanterieregiment Przemysl lub 18 Landwehr Infanterie-Regimenter Przemysl), okręg uzupełnień – Przemyśl oraz Sanok.
– k. u. k. Böhmisches Feldjägerbataillon Nr. 12 (Cesarscy i królewscy strzelcy polni), okręg uzupełnień Jungbunzlau (dziś Mladá Boleslav)
Niemieccy żołnierze pochodzili głównie z:
– 1 Pułk Grenadierów Gwardii im. Cesarza Aleksandra (niem. Kaiser Alexander Garde-Grenadier-Regiment Nr. 1)
– 2 Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma IV (1 Pomorski) – (niem. Königlich Preußisches Grenadier-Regiment König Friedrich Wilhelm IV. (1. Pommersches) Nr. 2) – z garnizonem w Szczecinie
- 4 Pułk Grenadierów Gwardii im. Królowej Augusty – (niem. Königin Augusta Garde-Grenadier-Regiment Nr. 4
- Rosjanie: z pułków piechoty nr 105, 107, 123, 205.
Obecnie (kwiecień 2015) kontynuowany jest w dalszym ciągu remont wewnątrz cmentarza, który wkrótce powinien być zakończony.
W Ołpinach przy drodze prowadzącej do cmentarza parafialnego znajduje się oryginalny austriacki betonowy słup informacyjny, zwieńczony metalowym krzyżykiem wskazuje właściwy kierunek marszu. Drogę tą można także pokonać prawie każdym samochodem podjeżdżając ok. 1,2 km gruntową drogą prowadzącą pod samą bramę.(wzgórze 363) Od tego cmentarza w odległości około 500 m znajdują się resztki cmentarza żydowskiego na którym znajdowała się kwatera żołnierzy poległych w latach 1914/1915 – cmentarz nr 35
Zdjęcia wykonałem 30 kwietnia 2015 r. w trakcie remontu wewnętrznego.
