Cmentarz wojenny nr 149 w Chojniku

Cmentarz wojenny nr 149 w Chojniku jest cmentarzem z I wojny światowej znajdujący się we wsi Chojnik w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Gromnik.
Cmentarz znajduje się w zachodniej części miejscowości Chojnik, na południowo-wschodnim grzbiecie Wału, przy asfaltowej drodze. Droga ta odgałęzia się od drogi Gromnik – Tuchów na lewo, w niewielkiej odległości za kościołem w Gromniku. Cmentarz położony jest za niewielkim poletkiem, po prawej stronie drogi, nad jarem potoku. Jest z drogi widoczny. Drogą wiodąca obok cmentarza prowadzi też zielony szlak turystyczny z Gromnika przez Wał do Lubinki. Bezpośrednio przy tym szlaku są 3 cmentarze z I wojny światowej, w niewielkiej odległości od niego 2 dalsze.

Zaprojektowany został przez Heinricha Scholza. Cmentarz założony jest na planie prostokąta o ściętych północno-wschodnich i południowo-wschodnich narożach i ogrodzony betonowymi słupami, połączonymi płotem z metalowych sztachet. Wejście znajdujące się od strony północno-zachodniej, zamykane jest jednoskrzydłową furtką z metalowych prętów. Główny element cmentarza stanowi pomnik w formie słupa zwieńczonego metalowym krzyżem. Na szczycie słupa znajdowała się pierwotnie kapliczka z płaskorzeźbą Heinricha Scholza, przedstawiającą Chrystusa ukrzyżowanego i rycerza na koniu.

Mogiły ziemne posiadają betonowe cokoły z tabliczkami imiennymi i zwieńczone są różnego rodzaju krzyżami:
• małe, żeliwne krzyże krzyże lotaryńskie,
• żeliwne krzyże łacińskie z datą „1915”,
• żeliwne krzyże maltańskie z motywem wieńca laurowego
• duże, żeliwne, ażurowe krzyże lotaryńskie,
• duże, żeliwne, ażurowe krzyże łacińskie z motywem wieńca laurowego i miecza

Na nagrobkach umieszczone są owalne, emaliowane tabliczki z informacjami o pochowanych, słabo czytelne
W 12 grobach zbiorowych i 39 pojedynczych, pochowano tu 82 żołnierzy austro-węgierskich i 40 żołnierzy rosyjskich. Zidentyfikowano 37 żołnierzy. Z zachowanych tabliczek nagrobnych wynika, że pochowani tutaj żołnierze należeli do wielu narodowości. Byli wśród nich Austriacy, Polacy, Słowacy, Czesi, Ukraińcy, Rusini, Rumuni, Węgrzy i Rosjanie. Żołnierze armii austro-węgierskiej służyli w bardzo wielu jednostkach, m.in. 65. mukaczewskim pułku piechoty, w 48. pułku piechoty (Węgrzy stanowili w nim w 1914 r. 82 % ), 30. lwowskim pułku piechoty, 9. „koszyckim” i 22. tirgumureskim pułkach piechoty honwedu, 6. batalionie strzelców polowych (początkowo 69% jego składu stanowili Czesi) i 30. batalionie strzelców polowych. Rosjanie pochodzili m.in. z 175. baturyńskiego pułku piechoty.

Austriacy wykonali cmentarze bardzo solidnie, jednak z czasem cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Przez długi czas po wojnie cmentarzami z I wojny światowej nie opiekowano się. Dopiero ostatnio zaczęto o niego dbać. Kapliczka zwieńczająca pomnik uległa w naturalny sposób zniszczeniu. Władze gminy Gromnik zabezpieczyły ją w swoim budynku, dokonano też remontu cmentarza. Cmentarz odwiedziłem w maju 2017 r. jest już bardzo zniszczony, należy go jak najszybciej odnowić! Kilka krzyży żeliwnych jest odłamanych, niektóre betonowe elementy są mocno pochylone, krzyże rdzewieją, brakuje niektórych segmentów ogrodzenia, od słupków odpada tynk.