Cmentarz wojenny nr 208 w Niedomicach
Cmentarz wojenny nr 208 w Niedomicach jest cmentarzem z I wojny światowej o powierzchni 1987 m²,
zaprojektowany przez architekta Johanna Watzala.
Cmentarz założony jest na planie prostokąta i ogrodzony betonową balustradą. Wejście znajdujące się od strony południowej zamykane jest dwuskrzydłowymi wrotami z metalowych prętów. Główny element cmentarza stanowi, umieszczony na wprost wejścia w linii północnego ogrodzenia, pomnik w formie betonowego krzyża na stopniowanym postumencie. Na frontowej ścianie postumentu znajduje się wnęka z miejscem na tablicę memoratywną. Na osi cmentarza usytuowany jest pomnik z piaskowca w formie wysokiego sarkofagu ustawionego na dwóch betonowych bloczkach z profilowanym równoramiennym krzyżem. Na ścianie pomnika wyryty jest napis w języku niemieckim: „LEUTNANT HEINRICH REICHERT/ UND 49 UNTEROFFIZIERE UND MANNSCHAFTEN VOM/ PREUSSISCHEN RESERVE INFANTERIE REGIMENT No 219“ oraz nazwiska żołnierzy 219 pruskiego rezerwowego pułku piechoty. Również na osi cmentarza, bliżej pomnika głównego, znajduje się zakończona półkoliście kamienna stela z wyrytymi nazwiskami żołnierzy armii rosyjskiej.
Na cmentarzu znajdują się nagrobki w formie:
– krzyży lotaryńskich z płaskownika, z ramionami ujętymi w metalowe pręty, nakrytych zadaszeniem z ząbkowanej blachy, osadzonych na betonowych podstawach,
– krzyży łacińskich z płaskownika, z ramionami ujętymi w metalowe pręty, nakrytych zadaszeniem z ząbkowanej blachy, osadzonych na betonowych podstawach.
Krzyże lotaryńskie rozmieszczone są w czterech rzędach z czterech stron pomnika w formie steli. Krzyże łacińskie ustawione są w jednym rzędzie przed pomnikiem w formie sarkofagu. Na prawo od tego rzędu znajduje się mogiła ziemna w betonowym obramowaniu z krzyżem z metalowych rur u wezgłowia. Na krzyżu umieszczona jest tabliczka z napisem „N. Żołnierz wrzesień 1939”.
W 34 grobach pojedynczych i 4 zbiorowych pochowano tu 318 żołnierzy, w tym 56 żołnierzy armii niemieckiej z Preuss. Res. IR 219. oraz 262 żołnierzy armii rosyjskiej z których 23 jest znanych z nazwisk należeli do: 17. Archangielskiego pp., 18. Wołogodskiego pp., 19. Kostromskiego pp. oraz 11 Dywizji Kozaków. Pochowano jednego żołnierza Wojska Polskiego, poległego we wrześniu 1939 r. 77 żołnierzy znanych jest z nazwiska i z przynależności pułkowej.
W zbiorowej mogile znajdującej się na ziemnym kopcu pochowano 50 żołnierzy (1 oficera i 49 podoficerów) z 219. Pruskiego Rezerwowego pułku piechoty. W środku cmentarza znajduje się trzy groby zbiorowe - w nich spoczywa 234 żołnierzy rosyjskich. Na szczycie kopca znajduje się kamienny pomnik w formie stołu z wykutym krzyżem prawosławnym i inskrypcja informującą o pochowaniu w tej mogile 234 żołnierzy. Wszyscy pochowani żołnierze zginęli w dniach 10 - 14 XII 1914 r. i 4 - 5 V 1915 r.
|