Cerkiew greckokatolicka p.w. św. Paraskewy

Na początku Pętnej (obecnie jest przysiółkiem do Małastowa) stoi murowana Ukraińska cerkiew greckokatolicka p.w. św. Paraskewy, w miejsce poprzedniego, drewnianego, wzniesionego w 1770 r. z fundacji Katarzyny Wisłockiej. Obecna jedno kopułowa, zbudowana w 1916 roku w stylu bizantyjskim na planie krzyża greckiego. Stara cerkiew rozebrana została w 1935 roku. W środku zachowany ikonostas eklektyczny z początku XX wieku. Stoją tam też dwa krzyże, oba poświęcone rocznicy chrztu Rusi. Krzyż z 1938 roku postawiony na pamiątkę 950-lecia chrztu "Rusi-Ukrainy". To jedyny tego typu krzyż na Łemkowszczyźnie, gdzie użyto nazwy Ukraina.

Na innych, licznie stawianych z tej okazji, pisano o chrzcie Rusi lub Rusi Kijowskiej. Inskrypcja na cerkwi wskazuje, że ten kościół podlega parafii greckokatolickiej w Komańczy, tak samo jak kościół w Małastowie.
Przed wejściem drewniana dzwonnica wolnostojąca, zbudowana zapewne w 1 poł. XIX w. Drewniana, zbudowana w konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana deskami kładzionymi pionowo na styk. Dwukondygnacyjna, na planie prostokąta, o ścianach zwężających się ku górze, z niskim pięterkiem dzwonowym, wydzielonym obiegającym okapem z desek, nakryta daszkiem namiotowym o cebulastym zwieńczeniu. W dolnej części budowli szerokie, sięgające połowy wysokości dzwonnicy wejście, zamykane dwuskrzydłowymi, drzwiami deskowo-spągowymi. Sygnaturka niewiadomego odlewu.

HISTORIA

W okresie międzywojennym cerkiew w Pętnej należała do parafii Małastów w dekanacie gorlickim diecezji przemyskiej, a od 1934 r. do Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny. W 1936 roku mieszkało w Pętnej 740 grekokatolików. Ostatnim duszpasterzem był ks. Paweł Szuflat. Po 1956 r. rozpoczął się proces powrotów dawnych mieszkańców do Pętnej. Niezwłocznie po powrocie podjęli oni starania o przywrócenie w ich cerkwi nabożeństw w obrządku greckokatolickim. W tych staraniach wspierał ich ks. mitrat Wasyl Hrynyk z Przemyśla. W końcu parafię reaktywowano w 1968 r. Pierwszym duszpasterzem został ks. mitrat Teodor Majkowicz, który pełnił te funkcje do 1975 r. Kolejnymi duszpasterzami byli: o. Julian Gbur SVD, ks. Zenon Drozd (1977-1978), ks. Michał Borys (1978-1981). Na początku lat 80-tych cotygodniowe nabożeństwa odprawiał ks. Stanisław Mucha (1981-1996). Następnie parafię prowadził ks. Miron Mirosław Michaliszyn (1996-1997), który z kolei przekazał ją ks. Piotrowi Hudce (1997-2002). To w czasie jego pracy w parafii biskup rzeszowski przekazał na własność parafii greckokatolickiej w Pętnej cerkiew wraz z przylegającym do niej cmentarzem.

Umowę przekazania zawartą między ordynariuszami podpisano 27 października 1999 r. - w dniu odpustu parafialnego św. Paraskewy. Od tego czasu parafia podejmuje liczne wysiłki związane z remontem świątyni. Cerkiew murowana z 1916 r. razem z cmentarzem i dzwonnicą jest wpisana do rejestru zabytków (A-477). W 2002 r. ks. Piotr Hudko przeprowadził remont kopuły i dachu świątyni, które zostały pokryte blachą miedzianą. Odnowiony został także ikonostas i ołtarz. 5 lipca 2002 r. obowiązki administratora parafii w Pętnej objął ks. Grzegorz Nazar. W 2004 r. z jego inicjatywy przeprowadzono renowację całego budynku oraz przyległego placu z funduszy uzyskanych z MSWiA.

Galeria zdjęć Cerkiew greckokatolicka p.w. św. Paraskewy

Wróć do spisu obiektów