Cmentarz wojenny nr 294 w Zakliczynie
Cmentarz wojenny nr 294 w Zakliczynie jest austriackim cmentarzem wojennym z okresu I wojny światowej, zaprojektowany przez austriackiego architekta Roberta Motkę jako kwatera wojskowa na cmentarzu parafialnym w Zakliczynie w powiecie tarnowskim.
Kwatera założona jest na planie niesymetrycznego wieloboku zbliżonego do prostokąta z występami od strony północno-zachodniej. Od strony wschodniej ogrodzenie stanowi betonowa balustrada, nakryta dachówką. W niektórych prześwitach balustrady umieszczone są skrzyżowane ze sobą betonowe belki. Z pozostałych stron ogrodzenie kwatery stanowią słupki z betonowych bloczków z nakrywą, połączone żelaznymi rurami. Do kwatery prowadzą dwa wejścia. Wejście od strony zachodniej zamykane jest dwuskrzydłowymi wrotami ze stalowej ramy wypełnionej siatką z motywami krzyża łacińskiego. Po środku otwartego wejścia od strony południowej ustawiony jest wysoki postument z betonowych bloków z żeliwnym, ażurowym krzyżem lotaryńskim. Po obu stronach postumentu znajdują się słupy ogrodzeniowe, na których umieszczone są małe kolumny, zwieńczone kwietnikami.
Główny element kwatery stanowi zakończona trójkątnym szczytem, opadająca uskokami ściana pomnikowa z kamiennych bloków, z prześwitem w kształcie prostokąta połączonego z trapezem, usytuowana w linii wschodniego ogrodzenia. W prześwicie na postumencie znajduje się betonowy krzyż z napisem wykonanym z metalowych liter. Treść inskrypcji jest następująca:
„ GETREU IN NOT - SELIG IM TOD”
co można przetłumaczyć jako
„ Wierni w potrzebie, błogosławieni w śmierci”. Po obu stronach prześwitu, na licu ściany rozmieszczone są prostokątne wnęki z motywem wieńca. Na uskokach ściany pomnikowej umieszczono sześć małych, betonowych krzyży łacińskich.
Przy wschodnim ogrodzeniu, w pasie mogił z września 1939 r. znajduje się słup z czterech granitowych bloków. Na słupie umieszczono metalowe wyobrażenie orła w koronie, emblemat 38 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich oraz tablicę z wyrytym krzyżem maltańskim i napisem: „POLEGLI NA POLU/ CHWAŁY W 1939 r./ ŻOŁNIERZE 38 PP.SLW./ PPOR. Z. ZABORNIAK/ PCHOR. W. BIŁOPOTOCKI/ KPR. MACIEJCZYK/ STRZ. P. SOBEL/ STRZ. B. WALCZAK/ ST. SIERŻ. M. SIEDLECKI/ I INNI NIEZNANI”. Na grobach żołnierzy Wojska Polskiego z 1939 r. znajdują się krzyże z metalowych rur z trzema małymi obręczami na końcach ramion. Obok wejścia znajduje się pojedyncza ziemna mogiła żołnierza Wojska Polskiego z 1939 r. Wilhelma Biłopotockiego, w betonowym obramowaniu. U wezgłowia mogiły znajduje się krzyż łaciński i prostokątna stela z tablicą memoratywną.
Nagrobki z okresu I wojny światowej mają formę:
– żeliwnego, ażurowego krzyża łacińskiego na betonowym postumencie,
– żeliwnego, ażurowego krzyża lotaryńskiego na betonowym postumencie,
– małych, żeliwnych krzyży lotaryńskich na betonowych postumentach,
– żeliwnych krzyży maltańskich z motywem wieńca laurowego, na betonowych, zwężających się ku górze postumentach,
– betonowych arkadek z równoramiennym lub lotaryńskim krzyżem w prześwicie.
Na nagrobkach umieszczone są owalne, emaliowane tabliczki z informacjami o pochowanych. Groby rozmieszczone są w rzędach ujętych w betonowych obramowaniach.
Pochowano na nim 249 żołnierzy austro-węgierskich i 17 rosyjskich w 2 grobach zbiorowych i 248 pojedynczych, poległych lub zmarłych w latach 1914-1915 oraz 13 żołnierzy Wojska Polskiego, poległych we wrześniu 1939 r.
Przy alei głównej niedaleko kaplicy cmentarnej, znajduje się grób kapitana 1 pułku Legionów Kazimierza ,,Kuby" Bojarskiego, który śmiertelnie ranny w czasie Bitwy pod Łowczówkiem zmarł w Zakliczynie 24 grudnia 1914 r. W 1924 roku mieszczanie Zakliczyna ufundowali pomnik. Pomnikiem opiekuje się młodzież z SKKT PTTK "Compass" w Zakliczynie.
Znane są nazwiska 250 żołnierzy z I wojny światowej i 10 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w 1939 r.
Ogólnie cmentarz jest w stanie średnim, jest porośnięty trawą, a w obrębie części nekropolii znajdującej się po prawej stronie, poza głównym ogrodzeniem (kwatera rosyjska) stoją współczesne nagrobki.
|