Cmentarz wojenny nr 50 w Wysowej

Cmentarz wojenny nr 50 w Wysowej jest zabytkowym cmentarzem z I wojny światowej, położony jest na wysokości 750 m. n.p.m. po północno-zachodniej stronie szczytu góry Wysota (około 400 metrów na południowy zachód od szczytu)
Zaprojektowany przez Dušana Jurkoviča. Obiekt odosobniony, obecnie położony głęboko w lesie, w momencie budowy teren położony przed cmentarzem stanowiły łąki. Dojście do cmentarza zaczyna się przy nowym betonowym słupie informacyjnym wykonanym na wzór oryginalnego – austriackiego, ustawionym na drodze Wysowa - Blechnarka w pobliżu informacyjnej tablicy drogowej "Blechnarka". Następnie łąkami dochodzimy do leśnej drogi a potem jarem, skręcamy w lewo i łagodnym trawersem dochodzimy do żołnierskiego miejsca wiecznego spoczynku. Cały ten odcinek jest bardzo dobrze oznakowany, gdyż na drzewach znajdują się czarno białe oznaczenia dojścia do cmentarza.

Cmentarz o powierzchni 135 m kw. zbudowany został na planie zbliżonym do prostokąta i otoczony wałem z kamieni. Do cmentarza prowadzą, znajdujące się przy wejściu, kamienne schody. Nagrobki pierwotnie miały formę żeliwnych krzyży łacińskich i lotaryńskich umieszczonych w głazach z piaskowca. W 4 grobach pojedynczych i 2 zbiorowych, pochowano 10 żołnierzy austro-węgierskich (występują także nazwiska polskie i włoskie) oraz 50 rosyjskich. Wszyscy żołnierze austro-węgierscy są znani z nazwiska, z Rosjan nikt. Daty śmierci to marzec i kwiecień 1915 roku, a więc tzw. Bitwa Wielkanocna, czyli potężne uderzenie rosyjskich korpusów przerzuconych na front karpacki po kapitulacji przemyskiej twierdzy.

Spoczywają tu żołnierze z 3 Regimentu Cesarskich Strzelców Tyrolskich z Rovereto , 87 Regimentu Piechoty z Poli oraz 20 Batalionu Strzelców Polowych z Cormons.

W dniu 13 października 2018 roku, w centralnym miejscu został zamontowany w oryginalnej wielkości nowy wysoki drewniany krzyż, który jest głównym elementem tego cmentarza. Na poprzecznej belce znajduje się inskrypcja w języku niemieckim jaka istniała na poprzednim:

Euer Streiten hat die ganze Erde erschüttert,
doch das Kreuz der Versöhnung ist aufrecht geblieben.

Można to przetłumaczyć:

Wasze waśnie wstrząsnęły całą ziemią,
lecz krzyż pojednania pozostał niezmienny.

Odnawianiem cmentarza zajmuje się m.in. Pan Jan Majewski autor książki "Cmentarze z I Wojny Światowej w Beskidzie Niskim i na Pogórzu". Pomimo postawienia nowego krzyża stan cmentarza jest w stanie opłakanym. Do naszych czasów przetrwały wały, schodki, kamienne obwódki grobów i dwa uszkodzone słupki HV(październik 2019 r.)