Cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Matki Bożej(Pokrow)

Cerkiew w Wołowcu

Cerkiew jest pod wezwaniem Orędownictwo Matki Bożej, Opieki Najświętszej Marii Panny, Opieki Bogurodzicy .

Cerkiew drewniana, trójdzielna, orientowana, zbudowana w 1880 roku lub w ciągu XVIII w. Postawiona została na cokole z dzikich kamieni. Odnawiana w 1907 roku. Po wysiedleniach 1947 r. opuszczona, następnie zdewastowana. Remont przeprowadzono w 1962 roku, w czasie którego poddano renowacji nawę, babiniec, wieżę. 1964 roku rozebrano walące się prezbiterium, które odbudowano w 1968 roku. Ponowny poważny remont został przeprowadzony w 1990 - 1991 r., podczas którego wymieniono znaczną część belek zrębu nawy i babińca oraz gontowe pokrycie. Obecnie cała oszalowana gontem. Nad prezbiterium dach blaszany. Pierwotnie przy prezbiterium istniała od północy zakrystia. Wieża o pochyłych ścianach konstrukcji słupowo–ramowej z izbicą, której słupy nośne ujmują babiniec. Z zewnątrz wieża pokryta blachą, izbica drewniana. Od zachodu wieżę poprzedza kruchta konstrukcji słupowej. Nad nawą i prezbiterium kopuły namiotowe, dwuuskokowe. Zwieńczają je ośmioboczne wieżyczki z cebulastymi makownicami. Na wieży hełm baniasty z pozorną latarnią i cebulastą makownicą. Całość zwieńczają kute krzyże z płaskowników. Łacińskie nad nawą i na wieży, prawosławny nad prezbiterium. Okna w nawie i prezbiterium od południa. Ciekawe odrzwia z wyciętym nadprożemn. Ogrodzenie wykonano z trzech położonych poziomo na sobie bali drewnianych, które nakryto dwuspadowym gontowym daszkiem. W nim dwa wejścia. Pierwsze, główne od zachodu z krytą obdaszkiem drewnianą bramką. Drugie, też z bramką z obdaszkiem znajduje się od wschódu, sanktuarium i prowadzi na cmentarz. Obok niego krzyż żeliwny, na cokole z piaskowca z 1901 roku, inskrypcja cyrylicą. Przed wejściem do cerkwi rozbita, kamienna chrzcielnica.

W latach pięćdziesiątych zabrano większość wyposażenia. Zniszczony ikonostas uzupełniono w latach sześćdziesiątych ikonami pochodzącymi ze zbiorów muzeum w Łańcucie. Typowy ikonostas pochodzi zapewne z XVIII w. W nim w rzędzie ikon namiestnych znajdują św. Mikołaj, Matka Boża (Hodigitria), Chrystus Nauczający (Pantokrator). Strefa Deesis jest uzpełniona sześcioma dodatkowymi ikonami Apostołów. Pod prazdnikami umieszczono dodatkowy rząd obrazów ze scenami z życia Chrystusa. Stropy w babińcu i nawie ozdobione są bardzo zniszczoną polichromią. Zwieńczenie kopuły wykorzystano do dekoracji, a umieszczono tam zgodnie z nową unicką ikonografią - Oko Opatrzności.

Cerkiew służy obecnie wyznawcom prawosławia, kilka razy w roku odprawia w niej msze ksiądz prawosławny z Bartnego.

MIEJSCE PO CERKWI PRAWOSŁAWNEJ PW. NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY.

W 1927 roku, cała ludność wsi jako jednej z pierwszych na Łemkowszczyźnie, przeszła na prawosławie. Zorganizowano nowa parafię, którą objął Aleksander Wołoszyński duchowny przybyły z Rosji. Stanęła prowizoryczna kaplica prawosławna ( istniała jeszcze do początku lat sześćdziesiątych) przy drodze poniżej cerkwi unickiej. Parafia greckokatolicka miała tutaj siedzibę aż do 1933 roku, co było zarzewiem konfliktu z sąsiednią Krzywą, której mieszkańcy domagali się przeniesienia siedziby parafii do ich wsi. Budynki plebańskie znajdowały się około 50 metrów na zachód od mostku na dopływie Zawoi. W 1936 roku na około 700 mieszkańców, było tutaj tylko 31 grekokatolików oraz 2 Żydów, prowadzących przy drodze do Nieznajowej karczmę. Poza wsią, mieszkały dwie rodziny cygańskie, zajmujące się swoim tradycyjnym rzemiosłem - kowalstwem W 1938 roku przy pomocy krewnych z USA rozpoczęto budowę świątyni prawosławnej, która nigdy nie została ukończona, a rozebrana została w 1955 roku przez robotników z PGR-u. Budowniczymi byli ci sami sprowadzeni z Huculszczyzny cieśle,którzy ukończyli budowę cerkwi unickiej w Gładyszowie. Wybudowana była na planie krzyża greckiego.

W 1945 roku większość mieszkańców wsi, ulegając propagandzie sowieckiej, wyjechała do Związku Radzieckiego(Ukraina). Zabrali ze sobą całe wyposażenie cerkwi prawosławnej, nawet dwa dzwony. Trzeci dzwon ukryły w studni osoby pozostające w wiosce. Następnie dzwon wraz z wysiedlonymi w 1947 roku pojechał na Śląsk i przeleżał do 1958 r., ukryty na cmentarzu w Rudzie Śląskiej. Wrócił do Wołowca wraz z ośmioma łemkowskimi rodzinami. Cerkiew rozebrana została przez pobliski PGR w 1955 roku, tak więc brak fotografii uzupełniono rysunkiem wykonanym przez W. Hubnera, obrazującym jej domniemany wygląd.

Galeria zdjęć Cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Matki Bożej(Pokrow)

Wróć do spisu obiektów