Cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Bogarodzicy
Wieś Rychwałd (niem. Bogaty Las) od dawien dawna zamieszkiwali Niemcy, którzy zostali tu sprowadzeni przez właścicieli Gorlic. Górną część doliny zasiedlili Rusnacy, a zwano ją Rieczki. Stare podanie mówi, że: Datę budowy wyryto stosowanym wówczas szyfrem na portalu, który obok nawy jest jednym z elementów pierwotnych. Cerkiew początkowo była trójdzielna, z kwadratową nawą, której kształt uległ zmianie na prostokątny w związku z przedłużeniem jej o poszerzony babiniec. Nieco później powstało prezbiterium i dobudowana w 1701 roku od północy zakrystia. Nowy babiniec poszerzono do szerokości nawy w 1870 roku. Obiekt był remontowany w 1880, 1886, 1911, 1926, 1938 roku i w latach 80-tych XX wieku. Nad nawą i prezbiterium kopuły namiotowe, dwukrotnie łamane uskokowo, przyozdobione pozornymi arkadami. Zwieńczenia nawy i prezbiterium baniaste z pozornymi latarniami i kopułkami, z analogicznym hełmem wieży o kopulastej podstawie. Górne daszki kopuł i bani kryte blachą miedzianą, pozostałe fragmenty i ściany pokryte gontem. W zwieńczeniu ładne krzyże kowalskiej roboty nad sierpem księżyca. Ciesielscy majstrowie Teodor Rusinko i Dimitr Dekowekin z Waradki (Biesiadka) zbudowali w 1873 r. słupowo-ramową wieżę o pochyłych ścianach. Równocześnie przebudowali też cerkiew, nawiązując do licznych przykładów słowackich m.in. do cerkwi w Jedlince. Okna: od północy l w nawie, w zakrystii z tyłu od wschodu, od południa 2 w prezbiterium i po 1 w nawie i babińcu. Cerkiew stoi na cokole z ciosów piaskowca. Całość otoczona jest ładnym i solidnym, wykonanym z kamienia ogrodzeniem o wys. ok. l m. Od zachodu dzwonnica - bramka, zbudowana z kamienia z kolebkowym sklepieniem nad wejściem. Druga bramka od południa, z namiotowym gontowym daszkiem. Wewnątrz ikonostas, który powstał w połowie XV wieku. Jego barakowa bogata oprawa została wykonana w 1712 r. Carskie wrota ażurowe, zdobione liścmi akantu. W ościeżach wrót ikony św. Bazylego i św. Nikifora. Po obu stronach carskich wrót ikony namiestne tj. patronki cerkwi Opieki Matki Bożej (Pokrow), Chrystusa Pantokratora, Matki Bożej z Dzieciątkiem - Hodegetri, Przemienienia Pańskiego. Ich autorem był Jan Medycki. Ten sam malarz był autorem medalionów z Carskich Wrót, Ostatniej Wieczerzy i 12 Prazdników. Powstały w latach 1664 - 1712. Inne tendencje stylistyczne wykazuje druga grupa ikon malowana przez wiejskiego malarza (może kilku) ikonowego, niestety o mniejszym talencie. Wykonał on około 1756 roku ikony przedstawiające 12 Apostołów, Chrystusa w Grobie, Króla Chwały i Chrystusa z Uczniami w drodze do Emaus. Ponadto Trzy Niewiasty w Grobie, rząd proroków oraz wieńczące kompletny ikonostas Ukrzyżowanie. Ikonostas był dwa razy odnawiany, ostatni raz w latach 80-tych dzięki czemu został uratowany przed zniszczeniem. Niektóre ikony wykonane przez malarzy z tego terenu w XV wieku znajdują się w zbiorach Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku np. „Matka Boża Hodegetria". „Spaś Nierukatwornyj" (nadludzka, boska) na zamku w Łańcucie. W ustawionym w prezbiterium ołtarzu ikona Chrystusa Pantokratora, natomiast w ołtarzach bocznych Matka Boża i św. Mikołaj Zarajski. Polichromia została wykonana w 1938 roku z okazji 950-lecia Chrztu Rusi. Obiektem opiekuje się rzymskokatolicka parafia w Sękowej. Dzięki staraniom jej proboszcza ks. Stanisława Dziedzica został przeprowadzony remont. Zmieniono blaszane poszycie dachowe na gontowe, kryjąc górne części bań blachą miedzianą. Zrobiono fundamenty i cokół, izolację, wymieniono trzy dolne warstwy belek, uzupełniono drewniane ściany. Odnowiono polichromię ikonostasu, ikony, polichromię ścienną. W 1994 roku obiekt otrzymał (wraz z kościółkiem w Sękowej) zaszczytne wyróżnienie. W uznaniu kunsztu konserwatorskiego i sztuki rewaloryzacyjnej cerkiew otrzymała medal międzynarodowej organizacji Europa Nostra z siedzibą w Hadze. Organizacja ta promuje konserwację i rewaloryzację architektoniczną obiektów stanowiących unikalne dziedzictwo Europy.
Wróć do spisu obiektów |