Cmentarz wojenny nr 231 w Jodłowej

Cmentarz wojenny nr 231 w Jodłowej jest cmentarzem z I wojny światowej.
Zaprojektowany przez Gustava Rossmanna na planie prostokąta w miejscu dawnego cmentarza cholerycznego z 1855 r. Znajduje się w centrum Jodłowej, przy cmentarzu parafialnym. Groby wojenne zajmują powierzchnię 1,5 ara. Wchodzi się przez stalową furtkę pomiędzy dwoma betonowymi słupkami. Znajdują się tu 2 mogiły zbiorowe i 48 indywidualnych ułożonych w dwóch rzędach naprzeciwko siebie oraz półkoliście za pomnikiem. Na mogiłach indywidualnych, połączonych w grupy, ustawione są betonowe cokoły zwieńczone żeliwnymi krzyżami, różnymi dla poszczególnych narodowości. Poniżej umieszczone są emaliowane tabliczki z danymi pochowanych. Jedynie mogiły zbiorowe usytuowane w narożach cmentarza (za pomnikiem) posiadają inny rodzaj steli, na których krzyż znajduje się na licu, nad owalną tabliczką inskrypcyjną.

Pochowanych jest tutaj 77 żołnierzy w tym: 35 (+49?) austro-węgierskich oraz 42 rosyjskich. Są duże rozbieżności co do pochówku. Tymczasem pozyskany przez Urząd Gminy archiwalny „Wykaz żołnierzy i jeńców poległych lub zmarłych przed 1 listopada 1918” wymienia liczbę 102 pochowanych. Bezsporna jest jedynie liczba 37 zidentyfikowanych (w tym 2 Rosjan) Polegli przynależeli m.in. do 7, 17, 18, 21, 62, 89 i 98 Pułku Piechoty Austro-Węgier, 2 Bośniacko-Hercegowińskiego Pułku Piechoty, 32 Pułku Piechoty k.k. Landwehry, 13 Pułku Piechoty k.u. Landwehry oraz 7 Pułku Huzarów Austro-Węgier

W centralnej części znajduje się wysoka kamienna kolumna z piaskowca, zwieńczona symboliczną czarą – zniczem. Poniżej inskrypcja (po niemiecku):

GOOT SELBST GAB UN EIN RECHTAUF EURE HERZEN

SAM BÓG DAŁ NAM PRAWO DO WASZYCH SERC.

Pierwotnie cmentarz ogrodzony był żywopłotem, jednak w chwili obecnej on nie istnieje. Brak wygrodzenia spowodował, że w lewym rogu cmentarz został częściowo zajęty przez dwa grobowce cywilne. W 2003 roku ze środków Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie przeprowadzono remont cmentarza. W jego trakcie wykonano ogrodzenie z drewnianych sztachet na słupkach. W 2009 roku po prawej stronie cmentarza wybudowano nowe ogrodzenie dla całego obiektu cmentarnego (część wojskowa i parafialna) Ogrodzenie z 2003 r. z drewnianych sztachet jest oparte o część nową zaś z pozostałych stron jest zwalone na ziemię i nie robi dobrego wrażenia (2016).

***

Wraz w wybuchem I wojny światowej już 29 września Rosjanie wkroczyli do Jodłowej. Podczas wojny w grudniu 1914 i maju 1915 roku, na terenie wokół Jodłowej toczyły się walki rosyjsko - austriackie, czego świadectwem są cmentarze wojenne nr 231 i 232. Najkrwawsze wydarzenia na terenie gminy miały miejsce w dniach 18 -22 grudnia 1914 r. doszło wówczas do zaciętych walk w rejonie Błażkowa - Przeczycy - Jodłowej. Walki toczone na silnie umocnionych wzgórzach pochłonęły setki ofiar. W maju 1915 r., doszło do zaciętych walk mających decydujące znaczenia dla rozstrzygnięć całego frontu wschodniego. Ostatecznie 6 maja 1915 roku Jodłowę zdobyli Austriacy.