Odnowienie i poświęcenie pomnika ofiar Thalerhofu.
Na przełęczy pomiędzy Czarnem a Jasionką (gmina Sękowa), około 20 m od drogi(szkółka nadleśnictwa) stoi obelisk poświęcony św. Maksymowi Sandowyczowi – św. Prawosławny rozstrzelany w Gorlicach w 1914 r. przez Austriaków i pochowany w Żdyni, a także wszystkim więźniom Thalerhofu, poległym za wiarę i ruski naród. Pomnik ufundowali prawosławni mieszkańcy Łemkowszczyzny w 1934 r. – 80 lat temu.
Przy pięknej pogodzie, 13 września 2014 r. odbyło się poświęcenie odnowionego pomnika pamięci św. Maksyma Sandowycza oraz ofiar Tahlerhofu.
Podziękował wszystkim zaangażowanym w dzieło odbudowy. Słowa podziękowania padły pod adresem władz powiatowych, reprezentował wicestarosta Karol Górski PS Talerhof ( niem. Thalerhof) to jedna z najtragiczniejszych kart w historii Łemków. W tej miejscowości leżącej nieopodal austriackiego Grazu zorganizowany został 4 września 1914 r. i trwał do końca 1917 r. obóz internowania "dla nielojalnych obywateli monarchii austro-węgierskiej". Talerhof po dzień dzisiejszy uchodzi za symbol martyrologii Rusinów. Obecnie w Muzeum PTTK w Gorlicach czynna jest wystawa przedstawiajaca m.in. losy przetrzymywanych w tym obozie, wśród których znaleźli się także mieszkańcy ziemi gorlickiej, którzy byli oskarżeni o moskalofilstwo. Przez obóz utworzony przez władze austro-węgierskie przewinęło się w latach 1914–1916 około 14 000 osób, w tym ponad tysiąc z powiatu gorlickiego. Terror, samowola administracji obozowej, głód, trudne warunki sanitarne, epidemia tyfusu spowodowały wysoką śmiertelność wśród więźniów (zarejestrowano 1767 przypadków śmierci, w tym pomiędzy 17 stycznia a 31 marca 1915 zmarły 524 osoby). Po I wojnie światowej w Galicji w kołach moskalofilskich powstał „Kult Talerhofu” – organizowano zjazdy (w 1928 i 1934), wydawano książki i pamiętniki. Na terenie gminy Sękowa, w miejscowości Bartne i Czarne znajdują się dwa pomniki poświęcone martyrologii Rusinów - Łemków.
Z Czarnego 18 osób przebywało w więzieniu w Thalerhofie są to:
Poświęcenie odnowionego pomnika ofiar Thalerhofu w Czarnem
 |
Spotkanie z członkami ZNP w Gorlicach
W dniu 11 września 2014 r. odbyło się spotkanie emerytowanych nauczycieli, członków Sekcji Emerytów i Rencistów przy Oddziale ZNP w Gorlicach. Głównym tematem spotkania była prelekcja Pana Aleksandra Gucwy - emerytowanego nauczyciela Zespołu Szkolno - Przedszlonego w Sękowej oraz Przew. Komitetu Uroczystości 70 rocznicy zestrzelenia samolotów Liberatora i Halifaxa w Olszynach i Banicy.
Kol. A.Gucwa przedstawił szczegóły swych wieloletnich starań i działań związanych z upamiętnieniem tego
historycznego wydarzenia w celu ustalenia faktów oraz uczczenia pamięci poległych lotników i ich żyjących rodzin. Opowieść o tragicznych wydarzeniach z okresu II wojny światowej poparta była bogatym materiałem archiwalnym, w dużej mierze pochodzącym z prywatnych zbiorów rodzin poległych lotników.
Na zakończenie prelekcji Pan Aleksander Gucwa otrzymał od Zarządu Sekcji Emerytów i Rencistów w Gorlicach piękne wydanie albumowe pt. ,,Piękna Ziemia Gorlicka" z dedykacja następującej treści:,,Dla Kol. Aleksandra Gucwy z wyrazami wielkiego szacunku i uznania za odkrycie prawdy o lotnikach w Banicy (1944r.)
Książkę wręczyła Pani Prezes Sekcji Emerytów, Krystyna Czocher w obecności Wandy Zachariasz i Marii Jagody.
|
Bałkany w Beskidzie
W dniach od 5 do 7 września 2014 r. miłośnicy i sympatycy rumuńskiego auta DACIA - Drumbun spotkali się w Beskidzie Niskim na kolejnej imprezie. Pierwszym postojem była Banica – pomnik siedmiu polskich lotników, którzy zginęli 70 lat temu. Aleksander Gucwa – Opiekun Miejsc Pamięci Narodowych przedstawił uczestnikom zlotu historię zestrzelenia załogi z 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia. Przez Krzywą, Jasionkę dotarliśmy do Czarnego, tu zaś uczennicy zlotu dowiedzieli się o pochówku żołnierzy Wermachtu, którzy zginęli pod koniec II wojny światowej, zobaczyli cmentarz wojenny z I wojny światowej oraz stary łemkowski wiejski cmentarz. Przystankiem docelowym była Ożenna w gminie Krempna, pow. Jasło. Tu na włościach Michała przy rytmach bałkańskiej muzyki, kosztować można było miejscowe potrawy przygotowane przez Adama – sołtysa wsi Ożenna. Był grill oraz przeróżne przysmaki rumuńskie i trunki na czele z Alexandrionem i dzielnym Ursusem!! Odbyły się rówież spacery po okolicy, zachwycając się piękną przyrodą u progu jesieni. Wieczorem ruszyliśmy w drogę powrotną przez Lipną, Zdynię i Gładyszów do Bartnego, tam na nas czekał już pieczony baran. Pogoda dopisała, więc przy ognisku bawiono się bardzo, bardzo długo. Na trzeci dzień po śniadaniu, osoby mające dobrą kondycję odbyły wyciczkę pieszą na Magurę Wątkowską. Po południu uczestnicy zlotu wyruszyli do Krakowa, by w godzinach wieczornych zameldować się u swoich Rodzin. PS Od Bartego do Ożennej (22 km) przebiegły dwie nasze dzielne uczestniczki zlotu i były pare minut po naszym przyjeżdzie – Brawo, Brawo!!. Nazwisk specjalnie nie podaję, aby nie było zainteresowania ze strony polskich klubów sportowych, gdyż obie Panie są mózgiem w Drumbun :)
|
100 - lecie obozu w Talerhofie
W dniu 1. września w Muzeum Regionalnym PTTK w Gorlicach odbył się wernisaż, poświęcony tragedii ludności Łemkowskiej na terenie obozu internowania w Talerhofie. (Austria) Wernisaż otworzył Prezes PTTK w Gorlicach Roman Trojanowicz a następnie historię obozu w Talerhofie przedstawił ks. Roman Dubec, proboszcz parafii prawosławnej w Gorlicach oraz Dyrektor Diecezjalnego Ośrodka Kultury Prawosławnej w Gorlicach.
Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze w Gorlicach, Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach oraz Autor wystawy Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej ,,ELPIS” w Gorlicach, zapraszają do obejrzenia ekspozycji TALERHOF 1914 – 1917 . Ekspozycja będzie prezentowana w sali wystaw zmiennych Muzeum Regionalnego PTTK w Gorlicach. Wystawa będzie dostępna od 2. września do 31. października 2014 r. ul. Wąska 7 – 9, Tel. 18 35 226 15
Talerhof ( niem. Thalerhof) to jedna z najtragiczniejszych kart w historii Łemków. W tej miejscowości leżącej nieopodal austriackiego Grazu zorganizowany został 4 września 1914 r. i trwał do końca 1917 r. obóz internowania "dla nielojalnych obywateli monarchii austro-węgierskiej". Talerhof po dzień dzisiejszy uchodzi za symbol martyrologii Rusinów.
Wystawa przedstawia m.in. losy przetrzymywanych w tym obozie, wśród których znaleźli się także mieszkańcy ziemi gorlickiej, którzy byli oskarżeni o moskalofilstwo.
 Pomnik ofiar Talerhofu w Bartnem i Czarnem - gmina Sękowa |
Uczcili pamięć lotników poległych w misji niesienia pomocy powstańczej Warszawie
W piątek 29 sierpnia 2014 r. w Krzywej – Banicy przy pięknej pogodzie odbyły się uroczystości związane z 70. rocznicą zestrzelenia dwóch polskich załóg z 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia, bombowców Liberatora i Halifaxa w sierpniu 1944 roku, które niosły pomoc walczącej Warszawie. Samoloty zestrzelono w rejonie Banicy w gminie Sękowa oraz w Olszynach w gminie Rzepiennik Strzyżewski.
Śmierć poniosło wówczas 14 polskich lotników. W Halifaxie w nocy z 27/28 sierpnia 1944 w rejonie Krzywej – Banicy zginęli: kpt. nawigator Franciszek Omylak , ppor. pilot Kazimierz Widacki , ppor. bombardier Konstanty Dunin - Horkawicz , ppor. strzelec pokładowy Tadeusz Mroczko , sierżant mechanik pokładowy Wilhelm Balcarek , sierżant radiooperator Jan Ozga , sierżant strzelec pokładowy Józef Skorczyk. Natomiast w Olszynach w Liberatorze 17 sierpnia 1944 roku zginęli:kpt. pilot Zygmunt Pluta, sierżant pilot Brunon Malejka, por. nawigator Tadeusz Jencka, kapral radiooperator Józef Dudziak, plut. bombard. Bernard Wichrowski, plut. mech. Jan Marecki i plut. strz. Jan Florkowski.
Tuż przed rozpoczęciem mszy świętej w intencji poległych lotników polskich załóg bombowców Liberator i Halifax, rodzinom poległych lotników wręczono pośmiertne nominacje na wyższe stopnie wojskowe.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski – Zwierzchnik Sił Zbrojnych, mianował pośmiertnie na stopień podporucznika dziewięciu polskich lotników poległych w trakcie misji niesienia pomocy powstańczej Warszawie. W imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej akty mianowania wręczył Rodzinom poległych podoficerów przedstawiciel Prezydenta RP Waldemar Strzałkowski. Po mszy św. nastąpiły okolicznościowe przemówienia, jako pierwszy głos zabrał Aleksander Gucwa, który nawiązał do tragicznej śmierci dwóch polskich załóg, złożył życzenia i wręczył wiazankę kwiatów o. Dominikowi z okazji 60 rocznicy świeceń kapłańskich i 50 lecia pierwszego lotu z krośnieńskiego lotniska. Poprosił aby minutą ciszy uczcić pamięć poległych żołnierzy podczas II wojny światowej i zmarłego parę godzin wczesniej 76 letniego Michał Omylaka, syna mjr. naw. Franciszka Omylaka.
Głos zabrał pułkownik dr David Houghton, Attache Obrony, z ramienia Królewskich Sił Powietrznych przy Ambasadzie Brytyjskiej w Warszawie, który powiedział - ,,zawsze będziemy pamiętać o tym, że 70 lat temu polscy lotnicy walczyli ramię w ramię z brytyjskimi żołnierzami przeciwko nazizmowi. Ta tradycja jest żywa i dzisiaj, kiedy polscy i brytyjscy żołnierze razem pełnią misje pokojowe w Iraku i Afganistanie"
Po wystąpieniach oficer SG w Nowym Sączu, przeprowadził apel poległych , po czym poszczególne delegacje złożyły wieńce pod pomnikiem lotników. Uroczystość uświetniła Orkiestra Straży Granicznej wraz z kompanią honorową z Nowego Sącza. Wartę przy pomniku oraz wojskową asystę honorową wystawili żołnierze Sił Powietrznych z 8 Bazy Lotnictwa Transportowego z Krakowa.
Zobacz relację filmową oraz wywiad - kliknij znaczek tu
WIEŃCE I WIĄZANKI KWIATÓW ZŁOŻYLI:1. Wieniec złożył Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - Ekspert w Gabinecie Prezydenta Pan Waldemar Strzałkowski, asystuje Pan kpt.SG Ryszard Konicki z Karpackiego Ośrodka Wsparcia Straży Granicznej w Nowym Sączu 2. Wieniec złożył Pan Krzysztof Sikora Radca Generalny Koordynator w Ministerstwie Obrony Narodowej, asystuje zastępca Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Nowym Sączu, Pan mjr Henryk Kiełbasa 3. Wieniec złożyli członkowie Rodzin Liberatora - 5 Rodzin 4. Wieniec złożyli członkowie Rodzin Halifaxa (6 Rodzin) oraz pułkownik dr David Houghton, Attache Obrony, z ramienia Królewskich Sił Powietrznych, Ambasady Wielkiej Brytanii w Warszawie. 5. Wiazankę złożył Wojewoda Małopolski Jerzy Miller 6.Wiązankę w imieniu samorządu Województwa Małopolskiego składał Pan Stanisław Sorys - członek Zarządu Województwa Małopolskiego. 7. Wieniec składał radny Sejmiku Województwa Małopolskiego, sędzia Trybunału Stanu Paweł Śliwa. 8. Wiązankę w imieniu społeczności Ziemi Gorlickiej składał Pan Mirosław Wędrychowicz Starosta Gorlicki. 9.Wieniec składał płk SG Mieczysław Kurek Komendant Karpackiego Ośrodka Wsparcia Straży Granicznej w Nowym Sączu. 10. Wieniec w imieniu Zarządu Powiatowego Polskiego Stronnictwa Ludowego w Gorlicach składali: wiceprzewodniczący Zarządu Pan Kazimierz Żegleń, członek Zarządu Pan Jacek Sokołowski i radny Rady Powiatu Gorlickiego Pan Jan Przybylski 11. Wieniec w imieniu Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego Rzeczypospolitej Polskiej, Oddział w Krakowie składali: wiceprezes Zarządu Głównego Pan gen.dyw.pil. w stanie spoczynku Czesław Mikrut, prezes oddziału krakowskiego płk.pil. Benedykt Siemaszko, wiceprezes mjr pil. Stefan Glądys i członek Zarządu ppłk pil. Szczepan Kurpisz. 12. Wiązankę w imieniu Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa składał prezes Pan por. Leszek Mańkowski. 13. Wieniec od Zarządu Gminnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w Sękowej składał: radny Rady Powiatu Gorlickiego Pan Karol Tenerowicz, radni Rady Gminy Sękowa panowie Józef Łużyński i Stanisław Myszkowski oraz sołys Siar Edward Skuba. 14. Wiązankę w imieniu mieszkańców Gorlic składał Pan Witold Kochan burmistrz Gorlic. 15.Wieniec składał Pan Jerzy Gadzina Nadleśniczy Nadleśnictwa Gorlice 16. Wieniec w imieniu mieszkańców Gminy Sękowa składała Pani Zofia Rowińska sekretarz Gminy oraz Pan Kazimierz Tenerowicz zastępca Przewodniczącego Rady Gminy Sekowa. 17.Wiązankę w imieniu klubu Seniorów Związku Harcerstwa Polskiego z Gorlic złożyli druhowie harcmistrzowie Franciszek Janeczek i Lucjan Stępień. 18.Wieniec od mieszkańców wsi Krzywa składała sołtys Pani Elżbieta Jawor. 19. Wiązankę składało Stowarzyszenie Miłośników Historii I Pułku Strzelców Podhalańskich z Łabowej z prezesem ppor. Zbigniewem Ciekańskim na czele. 20. Wiązankę zrzuconą z samolotu przez pilotów z Aeroklubu Podhalańskiego w Łososinie Dolnej złożyli druhowie z Ochotniczej Straży Pożarnej. 21. Wiązankę złożyli przedstawiciele organizacji ,,Narodowe Gorlice"
|
