Newsy:

Uroczyste obchody 80. rocznicy likwidacji bobowskiego getta

12 sierpnia 2022r. na bobowskim cmentarzu żydowskim upamiętniono rocznicę dramatycznych wydarzeń wojny na bobowskim rynku – miejscu pochówku społeczności żydowskiej.
Oddano hołd pomordowanym Żydom w 80. rocznicę likwidacji bobowskiego getta.
W uroczystości udział wzięli: Wacław Ligęza Burmistrz Bobowej, dr Maciej Korkuć – Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa, reprezentującego Oddział IPN w Krakowie, dr Łukasz Połomski – historyk, nauczyciel, publicysta, popularyzator historii żydowskiej, Anna Grygiel-Huryn Prezes Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu w Krakowie, Małgorzata Molendowicz Przewodniczący Rady Miejskiej, ks. dr Marian Chełmecki Proboszcz parafii pw. Wszystkich Świętych w Bobowej, Zdzisława Iwaniec Sekretarz Gminy Bobowa, Józef Gucwa organizator uroczystości, kolekcjoner i pasjonat historii bobowskich Żydów, a zarazem fundator tablicy upamiętniającej poległych żołnierzy armii austro-węgierskiej wyznania mojżeszowego.

Wydarzenie otworzył dr Łukasz Połomski – historyk, nauczyciel, publicysta, popularyzator historii żydowskiej.
Następnie głos zabrali zaproszeni goście – Wacław Ligęza Burmistrz Bobowej, dr Maciej Korkuć Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa odczytał list prezesa IPN na okoliczność 80. rocznicy Aktion Reinhardt i Józef Gucwa.

Modlitwę poprowadził ks. dr Marian Chełmecki Proboszcz parafii pw. Wszystkich Świętych w Bobowej, po czym nastąpiło składnie kwiatów na zbiorowej mogile pomordowanych Żydów .
Kwiaty złożyli: Burmistrz Bobowej Pan Wacław Ligęza i Przewodniczący Rady Miejskiej Pani Małgorzata Molendowicz, Zdzisława Iwaniec Sekretarz Gminy Bobowa, dr Maciej Korkuć Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa, Józef Gucwa złożył zapalony znicz jak również Pani Anna Grygiel-Huryn z Łukaszem Połomskim
Uroczysty Apel Pamięci uczcił poległych braci społeczności żydowskiej, którzy niegdyś tworzyli to miasto.

Wydarzeniu towarzyszyło odsłonięcie tablicy informacyjnej w dwóch językach polskim i węgierskim. Na cmentarzu żydowskim jest urządzona kwatera 7 żołnierzy węgierskich wyznania mojżeszowego, poległych w czasie I wojny światowej, jako cmentarz wojenny nr 132. Odsłonięcia tablicy dokonał Wacław Ligęza Burmistrz Bobowej, dr Maciej Korkuć Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa w Krakowie, Anna Grygiel-Huryn Prezes Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu w Krakowie, ks. dr Marian Chełmecki Proboszcz parafii pw. Wszystkich Świętych w Bobowej oraz Józef Gucwa – fundator tablicy.

Na kwaterze poległych żołnierzy zostały złożone kwiaty i zapalono znicze. W imieniu organizatora i swoim chciałem podziękować Grupie Rekonstrukcji Historycznej Gorlice 1915, za wystawienie warty przy tablicy z flagami Polski i Węgier i złożenie kwiatów oraz zapalenie znicza w kwaterze wojennej, w której to spoczywa 7 żołnierzy węgierskich wyznania mojżeszowego.
Bobowianin Pan Aleksander Gucwa w krótkich słowach przedstawił historię tego cmentarza a po uroczystościach w Domu Landaua 7, przy kawie i ciastku nastąpiła projekcja filmu o cmentarzu żydowskim i cmentarzu wojennym nr 132 w realizacji Pana Aleksandra.

Pamiętamy! – 78. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego

W poniedziałek - 1 sierpnia br. punktualnie o godzinie ,,W” - 17.00, nadany został przez OSP Sękowa, sygnał alarmowy (ciągły sygnał akustyczny trwający 1 minutę) upamiętniający 78. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. W tym czasie pod pomnikiem siedmiu polskich lotników (Powstańców Warszawy) w Krzywej/Banicy,gmina Sękowa, w upamiętnieniu tego wydarzenia wzięli udział i złożyli wiązanki kwiatów: Wójt Gminy Sękowa Małgorzata Małuch i Sekretarz UG Michał Diduch, przedstawiciele Wielkiej Loży Narodowej Polski, były Wielki Mistrz i członek Loży Ukrainy Aleksander Kalinowski i Bohdan Popławski, 10 osobowa grupa warszawskich harcerzy z Kręgu Instruktorskiego, przebywająca w Beskidzie Niskim, oraz patrioci z gminy Sękowa w tym Aleksander Gucwa, który całą uroczystość udokumentował.
W ten sposób w małej miejscowości oddano cześć i honor poległym powstańcom, upamiętniając największy zryw w okupowanej Europie.

Zrzuty zaopatrzenia dla Powstańców, dokonywane przez lotnictwo zachodnich aliantów w tym polskich lotników z 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia (załoga dowódcy ppor. pil. Kazimierza Widackiego zginęła w Banicy 27/28. 08.1944 r.) Wobec braku żywności i wody, 2 października 1944 roku, po 63 dniach bohaterskiej epopei, dowództwo AK było zmuszone podpisać akt „zaprzestania walk w Warszawie”. Do niewoli poszło ok. 17 tys. powstańców, ok. 18 tys. poległo. Straty wśród ludności cywilnej szacowane są od 150 do 200 tys. osób. Po kapitulacji Warszawa została doszczętnie zniszczona przez Niemców.

XXXX Łemkowska Watra rozpoczęła się w Zdyni koło Gorlic
Zapalono ogień pamięci !

WATRA znaczy OGIEŃ a dokładniej ognisko, przy którym zasiadały kiedyś pokolenia Łemków, śpiewając i rozmawiając w swoim ojczystym języku, snując marzenia o swojej przyszłości w poczuciu wspólnoty szukając ukojenia po przykrych losach historii.
„Jedność daje siłę” pod takim hasłem będziemy mogli się spotkać w dniach 22.07 - 24.07.2022r. w Zdyni (łem.Żdynia - Ждиня), gmina Uście Gorlice, pow. Gorlice na Jubileuszowej 40 „Łemkowskiej Watrze”.

O godz. 13.00 w pierwszym dniu (piątek) zapalono Watrę – ogień pamięci, który będzie płonął aż do niedzieli tj. do 24 lipca, symbolizuje żywą kulturę Łemków. Uroczyste rozpalenie XXXX Łemkowskiej Watry dokonał Michał Markowicz, starosta imprezy, mieszkaniec Zdyni

Po uroczystym rozpaleniu watry, rozpoczęły się koncerty zespołów: KYCZERA – zespół pieśni i tańca z Legnicy, RUCZAJ – zespół dziecięco – młodzieżowy z Gorlic, Labirsky Betare – męskie trio – Medzilaborce (Słowacja), Alina Zaricka – solistka, Zimna Woda (Ukraina), Marta Iwaszczyszyn - solistka, Zimna Woda (Ukraina), ROSA – chor młodzieżowy z Uścia Gorlickiego

O godz. 15.00 rozpoczął się konkurs śpiewu i recytacji a po godzinie koncert ,,Goście z bliska i daleka”
Wystąpiły dwa zespoły ze Svidnika (Słowacja): Bratia Gerekovci – męskie trio i zespół folkowy – LH Fogas, Beskid bez kitu – spektakl teatralny, Mariusz Monczak i Robert Adamczak – duet instrumentalny z Toronto (Kanada) oraz Taras Szewczenko – zespół piesni i tańca z Durdevo (Serbia)

O godz. 19.30 odbył się piękny koncert – Watra solidarna z Ukrainą – wystąpiła Julia Doszna z Łosia, Natalija Krynyczanka ze Lwowa i Ruty Uwite – grupa śpiewu autentycznego z Łosia.
Na zakończenie pierwszego dnia o godz. 20.30 rozpoczął się kolejny koncert nocny , wystąpił Harazd – zespół folkowo – rockowy z Gdańska i Vorony – zespół folkowy z Wrocławia

Podczas Watry odbywały się wydarzenia towarzyszące takie jak:

PRZESTRZEŃ SŁOWA

- „Łemkowskie Etymologie” dr Wiktoria Hojsak – spotkanie autorskie; moderacja Grzegorz Suchanicz;
- „O łemkowskich cmentarzach i społecznej działalności Stowarzyszenia Magurycz na nich od 1996 r.” Szymon Modrzejewski – spotkanie tematyczne; moderacja Światosław Gal;
- „Historia głupich idei albo duch narodu w świątyni nauki” Maciej Górny – spotkanie autorskie; moderacja Anna Marchewka;

WATROCZKA

- Konkurs plastyczny – Moja ridna zemla
- Łemkowskie origami
- Porysujmy po kratkach

MAJSTERNIA

– Malowanie tradycyjnej łemkowskiej pisanki – Renata Gabło-Szeptak
– Drewniane zabawki – Tetyana Skoromna
– Bransoletki przyjaźni – Svitlana Majstrynia
– Warsztaty ceramiki – Uliana Andryjczuk

XXVI ŁEMKOWSKA SPARTAKIADA

– 17:00 turniej piłki nożnej
– Moja–Twoja – konkurs cięcia drewna
– Przysiądźmy – konkurs przysiadów z partnerką

Pierwszy dzień watry rozpoczął i zakończył się piękną i ciepłą pogodą. Oby pogoda dopisała przez pozostałe dwa dni.!!

W sobotę 23 lipca o godz. 10.30 w Miejscu Pamięci, nastąpiło oficjalne otwarcie Watry.
Uczestniczyli przedstawiciele władz centralnych, wojewódzkich, powiatowych i licznie zgromadzone duchowieństwo na czele z biskupem prawosławnej diecezji przemysko - gorlickiej JE Paisjuszem oraz Arkadiusz Trochanowski biskup eparchii olsztyńsko-gdańskiej i bp Włodzimierz Juszczak z eparchii wrocławsko-koszalińskiej z kościoła greckokatolickiego. Gościem Watry był również Władysław Kosiniak-Kamysz – prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego, Konsul Generalny Ukrainy w Krakowie Wiaczesław Wojnarowskyj. Po modlitwie złożono wieńce i kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym ofiary akcji "Wisła", w Miejscu Pamięci - przeprowadzonego przez władze komunistyczne w 1947 r. przymusowego wysiedlenia Łemków z południa Polski. Uderzeniem w dzwon pokoju było przypomnieniem o tej akcji. Wystąpił chór cerkiewny z Krynicy – BŁAHOWIST.

Na scenie amfiteatru chór odśpiewał hymn watry - Гори наші Карпати, następnie nastąpiły oficjalne przemówienia a po nich wręczenie odznaczeń ,,Wirnyj predkam”.

Po części oficjalnej zaprezentowały się zespoły artystyczne: ZORIANYCIA - duet bandurzystek ze Lwowa a po nich ZORIA – zespół wokalny z Uścia Gorlickiego

O godz. 13.00 rozpoczął się koncert główny w którym wystąpiło wiele wspaniałych zespołów m.in.:

• Kyczera – zespół pieśni i tańca; Legnica (Polska)
• Herdan – trio wokalne; Iwano-Frankiwsk (Ukraina)
• Svidnícki heligonkári – męski zespół folklorystyczny; Svidník (Słowacja)
• Bawnycia – dziecięcy zespół taneczny, Zymna Woda (Ukraina)
• Lemkowyna – zespół pieśni i tańca; Lwów (Ukraina)
• KUD „Kalyna” – zespół folklorystyczny; Inđija (Serbia)
• Studenka — zespół pieśni i tańca; Kałusz (Ukraina)
• Lemkiwskyj Perstenyk – zespół pieśni i tańca; Gładyszów (Polska)
• Dywocwit – trio wokalne; Zymna Woda (Ukraina)
• Taras Szewczenko – zespół pieśni i tańca; Đurđevo (Serbia)
• Marianna Železná i ĽH Fogaš – solistka i zespół folkowy; Chmeľová, Svidník (Słowacja)

O godz. 17.30 odbył się konkurs na najlepszą łemkowską parę
• Serencza – zespół folkowy, Gorlice (Polska)
19.45 Wieczór upamiętniający wydarzenia akcji „Wisła”

20.00 Koncert nocny

• Nadija – zespół folkowo-rockowy; Leszno Górne (Polska)
• Go_A – zespół folkowo-elektroniczny; Kijów (Ukraina)
• Alegro – zespół folkowy; Svidník (Słowacja)

Podczas drugiego dnia Watry odbywały się wydarzenia towarzyszące takie jak: Przestrzeń obrazu, prezentowane wystawy i studio dźwiękowe.

Ostatni trzeci dzień Watry rozpoczął się przy pięknej pogodzie, o godzinie 10.00 w kaplicy obok Watry, została odprawiona Msza św. koncelebrowana przez czterech biskupów, przewodniczył Arcybiskup metropolita przemysko-warszawski Eugeniusz Popowicz, bp Arkadiusz Trochanowski i księża kościoła greckokatolickiego. Następnie odbył się koncert zespołów dziecięcych i młodzieżowych . Wystąpił: Błahowist – Chór Parafialny Cerkwi Greckokatolickiej z Krynicy Zdroju, Kyczerka z Legnicy, grupa dziecięca z Iwano-Frankiwska (Ukraina), Lemkiwskyj Perstenyk z Gładyszowa, Barwinok z Krakowa i Polunyczka ze Lwowa.

O godz. 14.00 nastąpiło rozstrzygniecie konkursu ,,Łemkowszczyzna okiem dziecka”.
Po godzinie ciąg dalszy koncertu ,,Do następnego Święta Łemkowskiej Kultury” wystąpiły takie zespoły jak:
• Semeracka Róża — zespół reprezentacyjny Zjednoczenia Łemków (Polska)
• Mária Chomová, Oksana Haramová, Evelyn Hvať, František Palša – soliści (Słowacja)
• Błahowist – chór cerkiewny; Krynica-Zdrój (Polska)
• KUD „Kalyna” – zespół folklorystyczny; Inđija (Serbia)
• Osławiany – zespół pieśni i tańca; Mokre (Polska)

Po tym koncercie nadszedł czas zgaszenia palącej się od początku festiwalu symbolicznej watry i rozjechać się każdy w swoją stronę. Za rok większość przyjedzie znowu. Nie zapominajmy też o tym co dla Watry najważniejsze – być ze sobą, poznawać się oraz świętować z ludźmi z całego świata przy akompaniamencie różnorodnej muzyki. Tego roku było Nas już dużo więcej niż w latach poprzednich ze względu na pandemię. Ceremonii zagaszenia 40 Watry dokonał starosta Watry Michał Markowicz i Wiewiórka Adam – zastępca przewodniczącego Prezydium Zarządu Głównego ZŁ

***

... nieco historii

I i II Watra w Czarnem koło Uścia była warsztatami Zespołu Pieśni i Tańca „Łemkowyna” z siedzibą w Bielance i była zorganizowana w lipcu 1983 - 1984 r. Dla organizowania następnych aż do roku 1991 każdorazowo i corocznie powoływano odrębny Komitet Organizacyjny. Trzecia odbyła się w Hańczowej w 1985 r. W latach 1986 – 1989 Łemkowska Watra odbywała się w Bartnem. Watra w Zdyni odbywa się od 1990 r. Od roku 1992 jej stałym i jedynym organizatorem jest Zjednoczenie Łemków w Gorlicach.

„W łemkowskiej odmianie nazwy Zdynia (Żdynia znaczy „czekaj ma mnie") jest jakiś symbol. Czekaj przy ognisku, ogrzej się miłością do współziomków, zadumaj nad losem tego narodu. Nie zapominaj, że jesteś Łemkiem, członkiem grupy etnicznej, narodu, który nie ma swojego państwa, ale ma swój język, kulturę, historię. Temu właśnie służy święto Kultury Łemkowskiej - Watra"

„Watry" przybierały rozmaite formy. Odbywały się konkursy wiedzy o historii, kulturze i geografii Łemkowszczyzny. Młodzi ludzie dzięki konkursom stykali się z tradycją swych ojców. Dzięki temu, że program „Watr Łemkowskich" jest różnorodny zaspokaja potrzeby różnorodnych grup jej uczestników. Stwarza możliwość rozmowy w ojczystym języku. Młodzi uświadamiają sobie i doceniają swą odrębność. Watra jest świętem, które proponuje oryginalną, autentyczną formułę. Zbudowana jest wokół jądra tradycyjnej kultury łemkowskiej.

Podczas rytuałów związanych z obchodami święta udział biorą zespoły pieśni i tańca, chóry i orkiestry oraz grupy rockowe i folkowe. Rola i znaczenie „Watry" wykracza poza kultywowanie tradycyjnego dziedzictwa. Imprezie towarzyszy m.in. spartakiada łemkowska, kiermasz wydawnictw, prezentacja ginących rzemiosł i zawodów, wystawy oraz małe formy teatralne.

Międzypokoleniowy piknik integracyjny w Męcinie Wielkiej

Słoneczne i ciepłe dni to najlepszy czas na piknik. W sobotę 16.07.2022 odbył się międzypokoleniowy piknik integracyjny w Męcinie Wielkiej, na którym nie brakło śmiechów, śpiewu, tańców i swawoli.
Tak spędzony czas pozwala na tworzenie i umacnianiu relacji w otoczeniu oraz jej ociepleniu zarówno w młodym jak i starszym wieku co było zauważalne m.in. u Sękowskich seniorów, którzy śpiewem zachęcili wszystkich do wspólnej zabawy.
Na żadnej imprezie plenerowej nie może zabraknąć niesamowitych atrakcji – dmuchańce, malowanie twarzy, scenki kabaretowe, które urozmaicały pobyt w Męcinie Wielkiej. Występy dzieci z placówek Wsparcia Dziennego w Sękowej, Siarach i Gminnego Ośrodka Kultury w Sękowej wprawiło widzów w prawdziwy zachwyt.

Trudno sobie wyobrazić piknik bez pysznego jedzenia! Panie ze spółdzielni Sękowskie Smaki przygotowały przepyszny catering, który zadawalał brzuchy najmłodszym jak i tym starszym.
Akcentem tejże imprezy było przekazanie nowego busa do użytkowania dla seniorów, który w całości został sfinansowanego z funduszy jednego z projektów społecznych prowadzonych przez gminę Sękowa. Koszt samochodu wyniósł 182 tysiące. W tej małej uroczystości uczestniczyła Pani Barbara Bartuś Poseł na Sejm RP, a także Pan Rafał Solecki dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości.

78. rocznica zrzutów alianckich dla Armii Krajowej w Słopnicach Górnych - Dzielec

Miejscem obchodów rocznicowych było tradycyjnie zrzutowisko "Sójka 401" na wzniesieniu Dzielec, znajdujące się na ścieżce historycznej 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej im. kpt. Juliana Krzewickiego. Przybyłych gości powitał wójt Adam Sołtys , prezes Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych 1. PSP AK Paweł Sułkowski oraz starosta limanowski Mieczysław Uryga. Odśpiewano hymn państwowy i minutą ciszy upamiętniono poległych lotników alianckich oraz ofiary zbrodni wołyńskiej w 79. rocznicę „krwawej niedzieli”. Przedstawiciele władz samorządowych, instytucji oraz organizacji złożyli kwiaty pod tablicą pamięci. Na uroczystości pojawiły się również delegacje 8. Bazy Lotnictwa Transportowego z Balic, Instytutu Pamięci Narodowej, krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP, Powiatu Limanowskiego, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło w Wieliczce, a także pochodzący ze Słopnic ppor. Krzysztof Kęska oraz Agnieszka Kęska, prezes stowarzyszenia „Lege Artis”.

Co jakiś czas, nadlatujące samoloty rozpraszały chmury, które pojawiały się nad Dzielcem. Rozpoczęli piloci z Aeroklubu Podhalańskiego w Nowym Sączu: Jerzy Kołodziej, Janusz Miś oraz Andrzej Sarata. Następnie na niebie pojawił się samolot AN-2 „Wiedeńczyk”, pilotowany przez Tomasza Małkiewicza i Radosława Stępińskiego oraz okazały C-295 M CASA. Z samolotu JAK-12 pilot Janusz Miś dokonał zrzutu cukierków, który jak zawsze wzbudził najwięcej radości, szczególnie wśród najmłodszych. Przez cały czas trwania obchodów w niezwykle ciekawy sposób, o historii zrzutowiska „Sójka”, opowiadał ekspert w dziedzinie historii zrzutowisk z okresu II wojny światowej, dr hab. Krzysztof Mroczkowski.

Zrzutowisko przez cały czas tętniło życiem, a to za sprawą atrakcji, które przygotowali współorganizatorzy wydarzenia, partnerzy oraz zaproszeni goście. Stoiska tematyczne zostały przygotowane przez krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej, artystę – malarza Roberta Firszta, Stowarzyszenie GRH „Południe”, Stowarzyszenie im. 16. Pułku Piechoty, Muzeum Lotnictwa Polskiego, fundację „Wiedeńczyk”, 8. Bazę Lotnictwa Transportowego w Balicach, krakowski oddział Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP, GRH „Projekt Historyczny Marusia” oraz SRH 1PSP AK w Słopnicach. Warto podkreslić, że w spotkaniu uczestniczyło także wiele osób związanych z działalnością historyczną i lotnictwem.

Na zakończenie, wójt Gminy Słopnice wspólnie z prezesem SRH 1PSP AK oraz starostą limanowskim wręczali okolicznościowe podziękowania, był to także moment na podsumowanie wydarzenia i docenienie starań organizatorów i partnerów inscenizacji.
W uroczystości udział wzięli członkowie SSLW RP grupa gorlicka Aleksander Gucwa i Kazimierz Sacha

Od Autora

Urządzone na terenie okupowanej Polski zrzutowiska przyjmujące zaopatrzenie i cichociemnych skoczków z samolotów alianckich miały nadane „ptasie” pseudonimy operacyjne. Stąd nazwy „Wilga” ( na gorczańskich Polankach nad Szczawą ) i „Sójka” (w rejonie Mogielicy w Słopnicach ) dla placówek zrzutowych I Pułku Strzelców Podhalańskich AK. Były to jedyne zrzutowiska w polskich górach. Loty nad dalekie zaplecze wroga były trudne i niebezpieczne, każdy udany zrzut był dużym sukcesem; o ile na placówce „Wilga” nastąpiło to kilkanaście (?) razy, to odległa jedynie o kilka kilometrów „Sójka” przyjęła zrzut tylko raz w nocy z 9/10 lipca 1944 roku.